Reserves Fernando de Noronha and Rocas Atoll, Brazil – Rezervati Fernando de Noronja i Atol Rokas, Brazil

Mapa koju je Erkole d’Este, vojvoda od Ferare, primio u novembru 1502. godine, prvi put prikazuje ostrvo u blizini brazilske obale pod imenom Ilja de Kvaresma. Mapa nagovještava mogućnost da je ostrvo otkrila ekspedicija poslata u region oko Uskrsa te godine. Neki ovo otkriće pripisuju Gasparu de Lemosu, kapetanu u Kabralovoj floti, koja je poslata natrag u Portugal da objavi otkriće Santa Kruza. Drugi vjeruju da je novost proširila neka malo poznata ekpedicija, dok ostali više vjeruju da je to bio Fernao de Loronja. Ono što je sigurno jeste to da je ostrvo prvi opisao Amerigo Vespuči koji se 1503. godine ukrcao na brodove Gonsala Koelja, i da ga je, godinu dana kasnije, Dom Manuel I predao Fernau de Loronji kao naknadu za dragocjen tovar drvne građe, koji je on donio iz Brazila. Od tada se ovo misteriozno ostrvo i čitav arhipelag, kojem ono pripada, pogrešno nazivaju Fernando de Noronja.

Osnovan 1988. godine, nacionalni pomorski park, koji obuhvata arhipelag Fernando de Noronja, zauzima površinu od 114 km², čijih 85 odsto čine vode koje okružuju ostrva, dok je Biološki rezervat Atol Rokas osnovan 1978. godine i zauzima 422 km². Pomorski park obuhvata 21 ostrvo, ostrvca i stijene, koje štrče iznad površine zemlje, i zapravo su vrhovi podvodnog vulkanskog planinskog vijenca, izdignutog 4.000 metara s dna Atlantika. Ovaj vijenac nastao je prije dvanaest miliona godina, na šta ukazuje njegova morfologija građena od piroklastičnih naslaga, lave, kupa i vulkanskih kratera. Drugi rezervat, Atol Rokas, sastoji se od više grebena i leži na podlozi od podvodne stijene na površini nešto manjoj od osam kvadratnih kilometara. Tokom plime mogu se vidjeti samo dva pješčana ostrvca, s najviše tri metra iznad površine mora, dok tokom oseke postaje vidljiv čitav grebenski prsten sa svojim graničnim pješčanim obalama. Ovaj prsten okružuje prostranu lagunu duboku ne više od pet metara. Uprkos smanjenom biodiverzitetu prouzrokovanom izolovanošću staništa, vegetacija u arhipelagu ima velikih sličnosti sa šumama brazilske obale, izuzev male oblasti pod mangrovom šumom (Laguncularia racemosa) koja predstavlja jedinu zajednicu ovog roda u južnom Atlantiku. Od 400 klasifikovanih vrsta, tri su endemske: gameleira (Ficus noronhae), mulungo (Erythina velutina) i bura leiteira (Apium escleratium). Za razliku od njega, Atol Rokas ima ostrvsku vegetaciju koja se sastoji od trava otpornih na so i nekoliko palmi i kazuara što su ih donijeli ribari.

S obzirom na to da je arhipelag utočište za morske i kopnene ptice, u njemu žive tri endemske vrste ptica: noronjo vireo ili sebito (Vireo gracilirostris), kukurata (Elaenia spectabilis ridleyana) i aribasa (Zenaida auriculata noronha). Ovdje živi 95 vrsta riba, populacija od 1.200 delfina (Stenella longirostris) i dvije kornjače, Chelonia mydas i Eretmochelys embricata. Najneobičnija vrsta u Fernando de Noronji nesumnjivo je jedan od dva endemska gmizavca: dvoglava zmija (zapravo, sljepić) Amphisbaena ridleyana. Van parka, u arhipelagu, živi nešto više od 2.000 stanovnika za koje je glavni izvor prihoda s ribolova prešao na turizam, iako su u toj grani privrede nametnuta stroga pravila. Maksimalan broj posjetilaca iznosi 15.000 godišnje, a svaki od njih mora da plati visoku ekološku taksu, čime se onemogućava predugo zadržavanje neovlašćenih osoba na ostrvima. Nasuprot njima, na atolu Rokas nema turista, a pristup je dozvoljen samo naučnim ekspedicijama.

_{^{Izvor informacija: („Svetska baština pod zaštitom Uneska – Prirodni rezervati“, Marko Kataneo, Jasmina Trifoni) – Fotografija: (https://www.gettyimages.com)}}