Los Glaciares National Park, Argentina – Nacionalni park Los Glasijares, Argentina

Iako je imao samo 25 godina, Fransisko Paskasio Moreno bio je, već, na petom putovanju kroz nepristupačne krajeve argentinske Patagonije kada se, 15. februara 1877. godine, našao ispred jednog od najveličanstvenijih prizora u ovoj regiji: ogromnog glečerskog jezera u podnožju južnih Anda, u koje veliki lednici polako klize niz obronke planina. Zapravo, on nije bio prvi čovjek koji je otkrio jezero. Ta čast pripala je potporučniku Valentinu Fajlbergu koji je, četiri godine prije toga, posjetio tu regiju, ali vjerovao je da je stigao na obale jezera Vjedme koje se nalazi nekoliko desetina kilometara sjevernije. Moreno je jezeru nadjenuo ime Argentino, uz prilično visokoparan govor, koji se ponekad može čuti od velikih istraživača. Mnogo godina kasnije, najfascinantnije obilježje te zone – lednik Perito Moreno – dobilo je ime po tom istraživaču; riječ „perito“ označava titulu koju su dali ovom mladiću krajem XIX vijeka kada ga je Vlada zamolila da riješi sporno pitanje granice između Argentine i Čilea. Površine 250 km² Perito Moreno je jedan pojas Kampo de Iljelo Patagonika, najveće oblasti pod ledom na svijetu, izvan polarnih krugova. Kampo de Iljelo, zaostavština leda koji je prekrivao južnu hemisferu tokom posljednjeg ledenog doba, zauzima površinu od skoro 14.000 km², a mnogi njegovi rukavci pružaju se duž prostranih dolina nagrizenih kretanjem leda tokom milenijuma.

Perito Moreno jedan je od tih rukavaca, čija se masa stalno povećava jer ga napaja Kampo de Iljelo. Ovaj lednik nadnosi se nad tjesnacem Kanal de los Timpanos koji povezuje Brazo Riko i Brazo Sur s glavnim dijelom jezera Argentino. U redovnim vremenskim intervalima, prednja strana ledničkog rukavca Perito Morena – široka pet kilometara i visoka 60 metara – dopire na suprotnu obalu, blokirajući kanal i onemogućavajući razmjenu između ove dvije vodene mase. To utiče na povećanje nivoa vode na strani Brazo Rika i do 25 metara. Povećanjem pritiska, lednik počinje da puca, a voda prodire u šupljine u ledu, nakon čega se on urušava uz zaglušujuću grmljavinu. Tokom XX vijeka ova spektakularna pojava ponavljala se svakih tridesetak godina, a posljednji put dogodila se 1988. godine. Iako izuzetan, Perito Moreno samo je jedan od 47 glavnih lednika koji se mogu vidjeti na površini od 4.460 km² Nacionalnog parka Los Glasijares, osnovanog 1937. godine. Nije, čak, ni najveći, jer ga svojom veličinom nadmašuju Upsala (596 km²) i Vjedma (575 km²). U Parku se nalazi i preko 200 sekundarnih lednika, s površinama manjim od 2,5 km², a nijedan nije povezan s Kampo de Iljelo Patagoniko. Kampo se prostire na 2.590 km² Parka, tj. na više od polovine njegove ukupne površine.

Glacijalna aktivnost usredsređena je oko jezera Argentino i Vjedma, čije se vode ulivaju u rijeku Kruz, prije nego što nestanu u Atlantskom okeanu. Erozija izazvana glacijacijom tokom kvartara stvorila je i mnoge strme, oštre vrhove u Andima, na primjer, Sero Ficroj (ili Sero Čalten, sa 3.375 metara najviša je planina u Parku) i planine Peineta, Hajm i Agasiz. Seo Tore, pak, sa 3.128 metara, druga najviša planina u regionu, ima zaobljen vrh. S obzirom na to da je, uglavnom, prekriven lednicima i jezerima. Nacionalni park Los Glasijares nema brojan biljni i životinjski svijet, ali ovdje se ističu dvije, dobro definisane, fitogeografske formacije: subantarktička šuma i patagonijska šuma. Ova prva prostire se preko obronaka planina, a odlikuju je njire i gvindo, drveće vrste Cohiue megallanico, kao i razne vrste bukve, od kojih je jedna vrsta lenga (Nothofagus pumilio). Primjećen je i ponovan rast gvajtekaškog čempresa (Pilgerodendron uviferum). Patagonijsku stepu čine pašnjaci s veoma rasprostranjenim biljnim vrstama kalafate, notro, sauko del dijablo i topa topa. Kalafate je žbun na kojem rastu gorko-slatke bobice, a notro se može prepoznati po prelijepom crvenom lišću.

Nije obavljeno temeljno proučavanje faune u parku, uglavnom zbog toga što se malo toga zna o kičmenjacima, sa izuzetkom ptica, koje naseljavaju ovu oblast. Ovdje živi stotinak vrsta ptica uključujući andskog kondora (Vultur gryphus), koji se gnijezdi na velikim visinama u kolonijama koje se nazivaju kondoreras. Najpoznatiji sisari su puma (Felis concolor), siva lisica (Duscicyon griseus), zatim piki, tj. mali oklopnik, pa gvanako (Lama guanacoe) i južnokanadski jelen (Hippocamelus bisulcus). Tokom proteklih godina, došlo je do porasta turizma u Patagoniji, ali to nije predstavljalo opasnost po lokalnu floru i faunu. Stručnjaci se, umjesto toga, brinu zbog smanjenja lednika usljed globalnog otopljavanja. Satelitski snimci pokazali su da se svi lednici u Kampo de Iljelo smanjuju – izuzev jednog, lednika Perito Moreno.

_{Izvor informacija: (“Svetska baština pod zaštitom Uneska – Prirodni rezervati“, Marko Kataneo, Jasmina Trifoni) – Fotografija: (https://www.istockphoto.com)}